maandag 10 oktober 2016

Koloniën van Weldadigheid - Vrij in de kolonie (dubbelboek)


In 1818 richt de sociaal bewogen generaal  Johannes van den Bosch de Maatschappij van Weldadigheid op. De Nederlanden zijn berooid achtergebleven na het vertrek van Napoleon. Het grootste deel van met name de stedelijke bevolking leeft in uitzichtloze armoede. Van den Bosch heeft een even ambitieus als ongewoon plan om deze ellende te bestrijden. Als hij dat voorlegt aan Koning Willem I krijgt hij carte blanche om middels het aanbieden van werk, onderdak, scholing en zorg in nieuw op te richten landbouwkoloniën de stedelijke paupers perspectief op een beter bestaan te bieden. Er wordt gestart met een proefkolonie in Zuidwest-Drenthe, uitbreiding volgt al snel.
De nieuw opgerichte leefgemeenschap kent haar eigen voorzieningen, zoals leerplicht vanaf 6 jaar (1819) en een verplicht ziekenfonds (1827), voor die tijd heel bijzonder. En al verloopt aanvankelijk niet alles zo als gehoopt, toch wordt Van den Bosch inmiddels beschouwd als een visionair. In Nederland vormen zijn ideeën de basis voor onze huidige verzorgingsstaat. Zijn concept vond internationale navolging.
De sporen van deze geschiedenis zijn nog steeds goed herkenbaar in o.a. Frederiksoord, Wilhelminaoord en Boschoord. In 2011 werd het culturele erfgoed van de Maatschappij van Weldadigheid opgenomen op de voorlopige lijst van Werelderfgoed van de Unesco, om waarschijnlijk in het jubileumjaar 2018 de definitieve status te bereiken. 

Dubbelboek

Wil Schackmann (1951, journalist en auteur van romans, scenario's en non-fictie) mag gerust beschouwd worden als een deskundige op het gebied van de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. Hij heeft de afgelopen jaren het archief van de Maatschappij van Weldadigheid (bij het Drents Archief) grondig bestudeerd en aan de hand daarvan o.a. drie forse en degelijke boeken geschreven: De proefkolonie (2006), De bedelaarskolonie (2013) en De kinderkolonie (2016).

In september 2016 is daar een minder omvangrijk dubbelboek aan toegevoegd: een beknopt maar helder overzicht van de geschiedenis van de Koloniën van Weldadigheid en, als je het boek omdraait, een kinderverhaal dat diezelfde geschiedenis nog eens op een ander niveau vertelt. Het is aantrekkelijk uitgevoerd: gebonden in een harde kaft, gedrukt op stevig papier en het heeft een behoorlijk formaat: 24 x 27 cm. Elk boekdeel omvat 48 pagina's. Voor de tekst van Schackmann (met veel informatie) is een beduidend kleiner lettertype gekozen dan voor het kinderverhaal (gemakkelijker om zelf te lezen). 

Koloniën van Weldadigheid door Wil Schackmann is rijk geïllustreerd door middel van kopieën van kaarten, tekeningen, documenten en portretten. Het lezen van deze samenvatting is een aantrekkelijke manier om kennis te maken met de intrigerende geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid en hetgeen zij heeft voortgebracht. Door voorbeelden en anekdotes in de tekst te verwerken, geeft hij tevens een gezicht aan de eenvoudige mensen die deel uitmaken van deze geschiedenis. Achterin dit gedeelte is een literatuurlijst toegevoegd voor wie er meer over wil lezen. Ook als hulpmiddel bij het maken van een werkstuk of voorbereiding op een spreekbeurt kan het goede diensten bewijzen. 

Kleurrijke aquarellen vormen de illustraties bij het kinderverhaal Vrij in de kolonie. Ze zijn gemaakt door Rob Hopstaken en vullen de tekst goed aan. Het verhaal is geschreven door Daniëlle Schothorst. Zij heeft de historische gegevens omgezet in een fictief, maar realistisch verhaal over ‘Hans’ en zijn ‘grote broer Dirk’, die met hun gezin opgezonden worden naar Willemsoord, een van de koloniedorpen. De beide broers ondergaan het regiem met heel verschillende gevoelens. Het verhaal is geschikt voor kinderen vanaf ca. 8 jaar. 

Koloniën van Weldadigheid - Wil Schackmann / Vrij in de kolonie - Daniëlle Schothorst en Rob Hopstaken. Frederiksoord, Stichting Weldadig Oord, 2016. Geb. 2x 48 pg., ills. in kleur en zwart/wit., krt. Met lit. opg. 

Het boek kan via http://www.weldadigoord.nl/kolonieroman besteld worden of via de gewone boekhandel onder vermelding van  ISBN: 978-90-825423-0-1 en uitgever Stichting Weldadig Oord.


© JannieTr, oktober 2016.

Ik lees Nederlands 36/35.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten